Ένα από τα πιο αναπάντεχα φυσικά φαινόμενα είναι οι σεισμοί μιας και δεν προειδοποιούν και προκαλούν τρόμο

Οι σεισμικές δονήσεις, που συμβαίνουν ξαφνικά χωρίς προειδοποίηση, μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές καταστροφές με την Ελλάδα, αφού είναι μία από τις πιο σεισμογενείς περιοχές στον κόσμο. Επιπλέον, υπάρχουν αρκετά ενεργά σεισμικά ρήγματα που, κατά καιρούς, έχουν προκαλέσει μεγάλες δονήσεις και σοβαρές τραγωδίες.

Ωστόσο όλοι μπορεί να γνωρίζουν πού ακριβώς βρίσκονται τα ενεργά ρήγματα της χώρας και είναι προσβάσιμα στο κοινό, μέσω μιας βάσης δεδομένων που συντονίζεται από τον Οργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ).

Αυτή η βάση δεδομένων βρίσκεται online και είναι διαθέσιμη για όλους. Μπορείτε να επισκεφθείτε τη σελίδα του ΕΑΓΜΕ (Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών) και να περιηγηθείτε στον χάρτη, ο οποίος δείχνει τα ρήγματα με κόκκινες και κίτρινες γραμμές.

Στο χάρτη, που όλοι μπορούν να επισκεφθεούν στη σελίδα activefaults.eagme.gr, διακρίνονται ρήγματα με κόκκινο, με κίτρινο και με μωβ χρώμα. Σε αδρές γραμμές, με μοβ χρώμα παρουσιάζονται τα λεγόμενα «σεισμικά ρήγματα» αυτά δηλαδή που αποδεδειγμένα σχετίζονται με έναν ή περισσότερους από έναν σεισμούς στην ενόργανη ή ιστορική περίοδο (είναι τα πλέον «επικίνδυνα»), με κόκκινο χρώμα τα «ενεργά ρήγματα», δηλαδή αυτά τα οποία έχουν παρουσιάσει μετατόπιση τουλάχιστον μία φορά κατά το Ανώτερο Πλειστόκαινο (τα τελευταία 126.000 χρόνια περίπου) και κατά συνέπεια μπορεί να αποτελέσουν πηγή μελλοντικού σεισμού, και με κίτρινο χρώμα τα «δυνητικά ενεργά ρήγματα», αυτά που έχουν χαρακτηριστικά που θυμίζουν ενεργά ρήγματα (έχουν δραστηριοποιηθεί τουλάχιστον μια φορά κατά τη διάρκεια του Τεταρτογενούς, τα τελευταία 2.600.000 έτη).

«Μέχρι σήμερα έχει γίνει συστηματική δουλειά και αρκετά ενεργά ρήγματα έχουν αποκαλυφθεί», λέει ο καθηγητής Φυσικής Λιθόσφαιρας, Σεισμολογίας & Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής στο ΑΠΘ Κώστας Παπαζάχος. «Ο ΟΑΣΠ πήρε την πρωτοβουλία να συστηματοποιήσει αυτή τη γνώση και να την αναπτύξει. Αυτή η βάση δεδομένων είναι μια πρώτη προσπάθεια να δούμε σε ένα χάρτη τι ξέρουμε και τι δεν ξέρουμε». Οπως διευκρινίζεται ο χάρτης θα είναι δυναμικός, συνεχώς θα επικαιροποιείται και θα εμπλουτίζεται.

Πατώντας πάνω σε αυτές τις γραμμές, ο χρήστης μπορεί να λάβει συγκεκριμένες πληροφορίες για το κάθε ρήγμα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η διαμόρφωση του project είναι ακόμη σε εξέλιξη, όμως ήδη παρέχει σημαντικές πληροφορίες στο κοινό.

Τον χάρτη δεν θα συμβουλεύονται όμως μόνο οι σεισμολόγοι. «Εχει μεγάλη σημασία η πρόσβαση στη βάση δεδομένων από πολιτικούς μηχανικούς, πολεοδόμους, Δήμους που χρειάζονται αυτές τις πληροφορίες για κάθε είδους μελέτες. Δεν είναι δυνατόν να χωροθετηθεί υψηλής επικινδυνότητας έργο πάνω σε ενεργό ρήγμα, σε ρήγμα δηλαδή που έχει δώσει ή μπορεί να δώσει σεισμούς στο ερχόμενο διάστημα. Αν χωροθετούνταν για παράδειγμα χώρος υγειονομικής ταφής απορριμμάτων σε τέτοιο σημείο θα ήταν κάκιστη πρακτική καθώς υπάρχει πιθανότητα να διαρραγεί το στρώμα που αποτρέπει στα υπολείμματα να πάνε στα βαθύτερα στρώματα του εδάφους. Αντίστοιχα δεν είναι δυνατόν να κατασκευαστεί εκεί νοσοκομείο». Χρήσιμη είναι η βάση δεδομένων ασφαλώς και για την χάραξη αντισεισμικής πολιτικής.

Παρά την συνεχή έρευνα, πολλά από τα ενεργά ρήγματα ακόμα δεν τα γνωρίζουμε. «Τα μεγάλα ρήγματα είναι μέσα (σ.σ. στο χάρτη). Τα μικρότερα όμως, ιδίως αυτά στο θαλάσσιο χώρο αποτελούν πρόβλημα, γιατί πολλά δεν φτάνουν στην επιφάνεια. Ο θαλάσσιος χώρος είναι πολύ δύσκολος στην έρευνα. Υπάρχουν περιοχές με τεράστια κενά και δυστυχώς με την κρίση έφυγαν από την Ελλάδα οι επιστήμονες που θα τα μελετούσαν όλα αυτά».